|
25-26 kwietnia w Spalę odbyło się plenarne posiedzenie Zarządu Głównego z
udziałem prezesów oddziałów wojewódzkich. Podczas obrad podjęto uchwałę w
sprawie zwołania na 17-18 października 1998 roku III Krajowego Zjazdu
Delegatów.
Naczelnym zadaniem, jakie od początku działalności postawił sobie Związek
było wyegzekwowanie od Rosji odszkodowań dla Polaków, którzy w latach
1939-1956 świadczyli pod przymusem pracę na rzecz ZSRR. Wieloletnie
dotychczasowe starania nie przyniosły pozytywnych rezultatów. 10 marca
1998 roku minister spraw zagranicznych poinformował władze Związku o
przebiegu rozmów, jakie dotychczas prowadził rząd ze stroną rosyjską oraz
o zamiarze powołania międzyresortowego zespołu do prowadzenia negocjacji z
Rosją. Nie czekając na efekty działalności tego zespołu, Związek
zaproponował udzielenie nam pożyczki, która byłaby zaliczką na poczet
należności od rządu Rosji. Z pożyczki tej można by było osobom najstarszym
wypłacać rekompensaty za niewolniczą pracę. Kwota udzielonej pożyczki
byłaby potrącona przez rząd z sum odszkodowawczych otrzymanych od Rosji.
19 maja Zarząd Główny wystąpił do premiera Jerzego Buzka z propozycją
zwołania na dzień 17 września 1999 roku polsko-rosyjskiego Kongresu
Pamięci i Pojednania w 60. rocznicę agresji Związku Sowieckiego na ziemie
polskie. Celem kongresu byłoby wyjaśnienie wzajemnych uprzedzeń,
niedomówień i pretensji związanych z wydarzeniami lat 1939-1956.
Zbrodni i nieprawości jakich doświadczyli w tych latach Polacy nie
dopuścili się poszczególni obywatele Rosji. Winien był system totalitarny
jaki ogarnął tę część świata, i który z równym okrucieństwem traktował
obywateli własnych, jak i innych państw.
Kongres powinien wyjaśnić i odpowiednio zinterpretować te tragiczne fakty,
potępić je i stworzyć takie bariery prawne i etyczne, by nigdy więcej nie
mógł zaistnieć i funkcjonować podobny reżim.
11 maja Zarząd Główny zwrócił się do wiceministra spraw wewnętrznych i
administracji o pomoc w uzyskaniu zgody na korzystanie przez Sybiraków z
resortowej służby zdrowia - lecznictwa szpitalnego, otwartego i
specjalistycznego. 4 czerwca minister Janusz Tomaszewski wyraził na to
zgodę, a wiceminister Krzysztof Budnik wystosował do wszystkich placówek
leczniczych Ministerstwa pismo informujące o obowiązku udzielania przez
lekarzy porad wszystkim zgłaszającym się chorym.
l czerwca Zarząd Główny zwrócił się do premiera Jerzego Buzka z
prośbą o objęcie honorowego patronatu nad budową pomnika Zesłańców Sybiru.
17 czerwca Sekretariat Premiera nadesłał podziękowanie i zgodę premiera na
przyjęcie patronatu nad budową.
23 lipca Zarząd Główny zwrócił się do prezydenta Aleksandra
Kwaśniewskiego z propozycją powołania, na wzór Polsko-Niemieckiego
Pojednania, Polsko-Rosyjskiej Fundacji, której zadaniem byłoby gromadzenie
funduszy przeznaczonych na odszkodowania wypłacane Polakom poszkodowanym
przez Związek Radziecki.
Mimo wieloletnich starań sprawa rekompensaty za utracone przez Sybiraków
mienie nie znalazła pozytywnego rozwiązania w uregulowaniach prawnych. W
związku z pracami, jakie podjął Sejm nad projektem ustawy regulującej
całokształt spraw reprywatyzacyjnych, w której znalazł się również zapis o
mieniu zabużańskim na prośbę Zarządu Głównego marszałek Sejmu Maciej
Płażyński przyjął przedstawicieli Związku Sybiraków. W delegacji
uczestniczyli - prezes Ryszard Reiff, sekretarz generalny Edward
Duchnowski, poseł Edward Daszkiewicz, Józef Bancewicz, Marian
Jonkajtys, Feliks Milan i Janusz Przewłocki. W trakcie dyskusji
poruszono szereg tematów dotyczących spraw Związku i jego członków, między
innymi sprawę realizacji ustawowego zapisu o inwalidztwie wojennym,
kłamliwego przedstawiania faktów związanych z deportacjami Polaków na
Syberię. Marszałek Maciej Płażyński obiecał pomoc i uwzględnienie
postulatów Związku Sybiraków w bieżących pracach Sejmu.
Doniosłym wydarzeniem w życiu Związku był III Krajowy Zjazd Delegatów,
jaki odbył się w Jeleniej Górze w dniach 17-18 października 1998 roku.
Obrady rozpoczęła msza święta w kościele Garnizonowym, odprawiana przez
kapelana Oddziału Związku Sybiraków w Jeleniej Górze, księdza Edwarda
Wilka. W kazaniu ksiądz kapelan powiedział między innymi: „Czasem
wydaje się nam, że świat nie potrzebuje naszego zapału, ofiary, krwi czy
wyrzeczeń. Myli się on, bo w życiu trzeba iść na całość, być nie tyle
nauczycielem, co świadkiem, jak św. Rafał Kalinowski, św. Andrzej Bobola,
ksiądz kardynał Wyszyński, czy ksiądz Popiełuszko i inni podobni, jak nasz
Ojciec Święty, mogli oni być tylko przeciętni, a oni poszli na całość i
dlatego byli i są dla nas świadkami (...). Kochani Sybiracy, jesteście wy
dzisiaj «sumieniem świata» i jak «Boży ferment» budzicie go z inercji, by
nie powtórzyły się tragiczne losy minionych lat".
Miejscem obrad III Zjazdu było Centrum Szkolenia Radioelektronicznego
Wojska Polskiego w Jeleniej Górze, znakomicie przygotowane przez
kierownictwo Centrum i Zarząd Oddziału Związku Sybiraków. W obradach
uczestniczyło 306 delegatów reprezentujących wszystkie Oddziały
Wojewódzkie w kraju oraz goście Zjazdu - wicemarszałek Sejmu - Jan Król,
kierownik Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych - minister Jacek Taylor, przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu - poseł
Czesław Bielecki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw
Wewnętrznych i Administracji - Krzysztof Budnik, przedstawiciel
przewodniczącego NSZZ „Solidarność" - poseł Leszek Dziamski,
przedstawiciel marszałka Sejmu Macieja Płażyńskiego - Waldemar
Strzałkowski, Sławomir Kryszowski - wojewoda jeleniogórski, prezydent
Jeleniej Góry - Zofia Czernow. Licznie przybyli również przedstawiciele
Związku Sybiraków i Związku Polaków za granicą, z Łotwy, Litwy, Białorusi,
Rosji i Stanów Zjednoczonych AP - z Nowego Jorku i Florydy. Marszałek
Senatu Alicja Grześkowiak, Maciej Płażyński - marszałek Sejmu,
premier Jerzy Buzek, minister Obrony Narodowej - Janusz
Onyszkiewicz, Stanisław Karolkiewicz - prezes Światowego Związku
Żołnierzy Armii Krajowej przesłali delegatom pozdrowienia i życzenia
owocnych obrad.
Wyczerpujące sprawozdanie z czteroletniej działalności złożył prezes
Związku Sybiraków Ryszard Reiff, który przypomniał historię i
dotychczasowy dorobek Związku, podkreślając szczególnie fakt uzyskania dla
Sybiraków świadczeń socjalnych, utrzymanie, mimo prób rozbicia, jedności
organizacji. Mówiąc o zadaniach na przyszłość wskazał na obowiązek
kontynuowania rozmów i negocjacji z rządem o uzyskanie odszkodowań
bezpośrednio od Rosji bądź za pośrednictwem rządu polskiego, utrzymanie
jedności Związku, współudział w powołaniu fundacji o charakterze
charytatywno-ideowym, która gromadziłaby fundusze pochodzące od rosyjskich
organizacji społecznych i politycznych oraz rządu, współudział w
nawiązaniu na płaszczyźnie porozumienia ludzi wysiedlonych dialogu
polsko-niemieckiego w celu lepszego zrozumienia się przez oba narody
dotknięte nieszczęściem wysiedlenia z ojczystej ziemi.
Jednym z ważnych zadań będzie w najbliższej przyszłości nawiązanie
współpracy pomiędzy Wrocławiem i Lwowem. Głównym celem współpracy byłoby
umacnianie idei demokratycznych i niezawisłości, ochrona obywateli
narodowości polskiej i niwelowanie animozji pomiędzy Ukraińcami a
Polakami. W związku z przypadającą w 1999 roku 60. rocznicą wybuchu II
wojny światowej Sybiracy, jako grupa obywateli w szczególny sposób
pokrzywdzona przez wojnę, wychodzi z wielkoduszną inicjatywą
zorganizowania
przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej międzynarodowego kongresu pojednania
pomiędzy Rosją a Polską.
Podsumowując obrady Ryszard Reiff powiedział między innymi: „Ten
zjazd jest osiągnięciem szczytowym. Odczuwamy dumę. Prawda, pamięć,
pojednanie. Właśnie pojęte jako droga, jako misja i jako program na
następną dekadę... Tworzyć rzeczy nowe to cenna cecha, ale obok niej
powinna być ich krytyka i przesiewanie, oddzielanie ziaren od plew".
Dyskusja, jaka wywiązała się po referacie i sprawozdaniach komisji
problemowych, skoncentrowała się głównie wokół przyznawania inwalidztwa
wojennego, odszkodowania za przymusową pracę i mienie pozostawione za
granicą. Zjazd podjął uchwałę opracowaną przez Komisję Uchwał i Wniosków
na podstawie 50 wniosków złożonych przez uczestników obrad i ustępujący
Zarząd oraz referatów i wystąpień podczas dyskusji ogólnej.
-Do Ojca
Świętego Jana Pawła II z okazji 20. rocznicy pontyfikatu skierował
list gratulacyjny.
-Do kierownictwa ZUS wystąpił w sprawie uznania faktu
kilkuletniego pobytu na zesłaniu za wystarczającą przesłankę, by ciężkie
schorzenia z jakimi zgłaszają się na komisje lekarskie uznać za skutek
pobytu na katordze i na tej podstawie orzekać o przyznaniu inwalidztwa
wojennego.
-Do rządu Rzeczypospolitej Polskiej zwrócił się w sprawie
zarezerwowania w budżecie na rok 1999 kwot przeznaczonych na wypłatę
odszkodowań za niewolniczą pracę.
-Merytorycznie związanym z poprzednim
było pismo skierowane do resortów gospodarczych w sprawie współpracy z
kierownikiem Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, jako
przewodniczącym międzyresortowego zespołu do negocjacji z Rosją o
zadośćuczynienie materialne dla ofiar stalinowskiego reżimu.
Bardzo ważną
dla naszej społeczności częścią uchwały jest decyzja o wzniesieniu w
Warszawie pomnika generała Władysława Sikorskiego i uznaniu
Marsza Sybiraków, którego autorami są Marian Jonkajtys (słowa)
i Czesław Majewski (muzyka) za hymn Związku Sybiraków.
Zjazd przyjął zmiany do Statutu, jakie przedstawiła Komisja Statutowa,
między innymi wprowadził funkcję sekretarza generalnego i uchwalił zapis o
wielokadencyjności władz Związku Sybiraków (§ 24 Statutu).
W wyniku wyborów na prezesa Związku Sybiraków po raz czwarty został
wybrany Ryszard Reiff.
Do Zarządu Głównego spośród 41 kandydatów weszło 30 osób.
Na pierwszym posiedzeniu 29 października, na wniosek prezesa Ryszarda
Reiffa zarząd ukonstytuował się następująco:
Edward Daszkiewicz - wiceprezes,
Tadeusz Kaklin -
wiceprezes,
Juliusz M. Krawacki - wiceprezes,
Edward Duchnowski
- sekretarz generalny,
Henryk Milewski - skarbnik,
Bożena
Dudzińska -członek,
Irena Głowacka - członek.
Członkowie Zarządu: Roman Bar, Jan Belina, Tadeusz Chwiedź, Roman
Cywiński, Zofia Garczyńska, Eugeniusz Grabski, Kazimierz Grenczak, Tadeusz
Jednaszewski, Zofia Kalisz, Wiesław Krawczyński, Jerzy Listwan, Maria
Markiewicz, Jerzy Miksiewicz, Jerzy Miller, Jadwiga W. Ostrowska, Tadeusz
Pająk, Zbigniew Pasieka, Józef Powichrowski, Wanda Puchała, Antoni Rak,
Klara Rogalska, Jan Stawiarski, Janusz Wąsowski.
Do składu Zarządu zostali dokooptowani Józef Bancewicz i Ryszard
Styczyński.
Główna Komisja Rewizyjna: Mieczysław Martusewicz - przewodniczący,
zastępcy - Kazimierz Tumiłowicz, Tadeusz Korżyk, sekretarz -
Edward Bobel, członkowie - Zdzisław Abakanowicz, Karol Dziki,
Tadeusz Gołacki, Franciszek Pić, Tadeusz Stec.
Główny Sąd Koleżeński: Marian Okulicz - przewodniczący, Anna
Makowska-Cieleń - sekretarz. Członkowie: Ryszard Czarnecki, Jan
Fenc, Mieczysław Śpiewak, Danuta Kamińska, Tadeusz Andrzejewski.
Rok 1998 był rokiem niezwykle ważnym w życiu naszej organizacji. W roku
tym obchodziliśmy bowiem dwie doniosłe rocznice - 70. powstania w Polsce
Związku Sybiraków, którego pierwszym honorowym członkiem był marszałek
Józef Piłsudski - sybirak, i 10. podjęcia działalności po blisko
półwiecznej przerwie spowodowanej wybuchem II wojny światowej i jej
tragicznymi dla Polski następstwami politycznymi.
Z okazji obu rocznic w oddziałach i kołach odbyły się uroczystości i
imprezy połączone często z poświęceniem kolejnych znaków pamięci i
wręczeniem odznaczeń państwowych lub związkowych najbardziej aktywnym i
zasłużonym członkom Związku Sybiraków, sympatykom i współpracownikom.
Po blisko 50 latach, odrodzony Związek Sybiraków 17 grudnia 1998 roku
obchodził 10. działalności w nowych warunkach. Z tej okazji, 17 grudnia w
kościele parafii św. Andrzeja Apostoła przy ul. Chłodnej w Warszawie
odbyły się centralne uroczystości religijno-patriotyczne dla uczczenia
tego dla nas doniosłego wydarzenia. Uroczystość zainaugurowało wystąpienie
Ireny Głowackiej, inicjatorki odrodzenia Związku, która między
innymi powiedziała: „W jakiejś mierze odrodzenie
Związku odbyło się pod wpływem natchnienia Bożego (...) Od początku
istnienia Związku postanowiliśmy oprzeć się o Kościół, a nie formacje PRL.
Daliśmy temu wyraz w ostatnim punkcie naszego pierwszego Statutu, który
mówił, że w razie rozwiązania Związku, majątek jego przechodzi na rzecz
Episkopatu Polski z przeznaczeniem dla najbiedniejszych członków Związku
Sybiraków. 14 pierwszych oddziałów powstało przy parafiach.
W ciągu 10 lat dzięki wytężonej pracy społecznej, solidarności i zgodzie
zbudowaliśmy najsilniejszy związek kombatancki liczący ponad 86 tysięcy
członków zrzeszonych w 55 oddziałach i 460 kołach terenowych".
Obok licznie przybyłych Sybiraków w uroczystości uczestniczyli
profesorowie Wiesław Chrzanowski i Andrzej Stelmachowski,
którzy w okresie organizacyjnym Związku służyli nam swą wiedzą prawniczą i
organizacyjną. W uznaniu zasług prezes Ryszard Reiff obu profesorów
odznaczył Odznaką Honorową Sybiraka.
Uroczystość uświetniło 12 pocztów sztandarowych, w tym Zarządu Głównego,
Oddziału Warszawskiego, kół warszawskich. Kilka pocztów wystąpiło w
historycznych mundurach wojskowych, był też poczet ubrany w fufajki i
uszanki.
Mszę świętą dziękczynną odprawił honorowy kapelan Sybiraków, ksiądz prałat
Tadeusz Uszyński. Doniosłym aktem uroczystości było poświęcenie
tablicy upamiętniającej powstanie Związku i pierwsze zebranie Sybiraków.
Z inicjatywy Rady Naukowej założono fototekę zawierającą około 1000
fotografii, a także doprowadzono do tego, że w wydawnictwach
encyklopedycznych znalazły się hasła dotyczące tematyki związanej z
zesłaniami na Syberię. W roku tym były kontynuowane działania zmierzające
do poprawy sytuacji bytowej Sybiraków, ich lepszego i godniejszego
usytuowania w życiu społecznym.
Komisja ds. Kontaktów z Zagranicą uzyskała na podstawie złożonych przez
zainteresowanych dokumentów uprawnienia kombatanckie dla 80 osób
zamieszkałych na Białorusi. Niestety, uprawnienia te, poza satysfakcją,
nie przynoszą innych korzyści. W tej sprawie III Zjazd podjął uchwałę
zobowiązującą nowo wybrane władze do podjęcia działań zmierzających do
zrównania w przywilejach wszystkich Sybiraków, bez względu na miejsce
zamieszkania. Ponadto Komisja przekazała Polakom z Białorusi i Litwy pomoc
rzeczową w postaci żywności, odzieży, środków higieny oraz pewnych kwot
pieniężnych.
Organizację zjazdu znakomicie przygotował Edward Duchnowski.
Tradycyjnie w dniach 9-11 maja odbyła się IX Ogólnoświatowa Pielgrzymka na
Jasną Górę. Niedzielną sumę pontyfikalną „Na Szczycie" odprawił ksiądz
arcybiskup Tadeusz Kondrusiewicz z Moskwy.
Komisja Charytatywna przyznała zapomogi dla osób najbardziej
potrzebujących, na łączną kwotę 41 289 złotych.
Ukazały się dwa kolejne numery Komunikatu.
Skocz do góry |